Галоўнае ўпраўленне па адукацыі Магілёўскага абласнога выканаўчага камітэта
Установа адукацыі «Магілёўскі дзяржаўны абласны інстытут развіцця адукацыі»
Аддзел адукацыі адміністрацыі Ленінскага раёна г. Бабруйска
Адукацыйны праект
па тэме « Па старонках Вялікай Перамогі...»
Выхавальнікі дашкольнай адукацыі
дзяржаўнай установы
адукацыі «Яслі-сад №74 г. Бабруйска»:
Рудак Таццяна Анатольеўна,
Караткевіч Святлана Мікалаеўна,
Шаўчук Ала Анатольеўна,
Тишкова Людміла Іванаўна,
Бедная Аксана Віктараўна
Актуальнасць
Сёння, як ніколі, актуальныя пытанні патрыятычнага выхавання падрастаючага пакалення. Прыйдзе час, і сённяшнія дашкольнікі будуць вызначаць будучыню нашай краіны. Усведамленне сябе грамадзянінам фармуецца ў дзяцей ужо ў дашкольным узросце, калі адбываецца актыўны познавание свету.
Вучэбная праграма дашкольнай адукацыі прадугледжвае выхаванне патрыятычных пачуццяў, фарміраванне ў дзяцей дашкольнага ўзросту уяўленняў аб гістарычным мінулым нашай Радзімы, аб дзяржаўных святах Беларусі, аб людзях, якія праславілі нашу Радзіму.
Мы, дарослыя, павінны разумець самі і данесці да нашых выхаванцаў, што немагчыма без памяці да мінулага, шанаваць цяперашні, і верыць у шчаслівае будучыню. Усё далей у мінулае сыходзяць гады Вялікай Айчыннай вайны. Жывых сведак тых страшных дзён, якія маглі б расказаць аб вайне, на жаль, застаецца ўсё менш. Прайшло нямала часу, але яно не ўладна над людской памяццю. Вялікая і адказная роля дарослых у тым, каб дапамагчы захаваць памяць аб тых гераічных падзеях, выхаваць у падрастаючага пакалення патрыятычныя пачуцці, любоў да роднага краю і гонар за яго.
Як жа расказаць маленькім грамадзянам тую праўду аб вайне, якую нельга забыць? Як расказаць пра подзвігі нашых самаахвярных грамадзян, якія атрымалі Перамогу, збераглі нашу Радзіму? Як сфарміраваць у дзяцей пачуццё гонару за герояў, якія абаранялі Радзіму?
Стварэнне праекта «Па старонках Вялікай Перамогі» накіравана на выхаванне ў дашкольнікаў пачуцця гонару за свой народ, фарміраванне любові да сваёй Радзімы. Рэалізацыя праекта дазваляе ў даступнай і займальнай форме задзейнічаць розныя віды дзіцячай дзейнасці, прадугледжвае прыцягненне дзяцей да вывучэння знамянальных падзей Вялікай Айчыннай вайны, герояў, якія праславілі наш горад Бабруйск.
Мэта адукацыйнага праекта: фарміраванне ў дзяцей ўсвядомленага адносіны да свята Перамогі як выніку гераічнага подзвігу народа ў Вялікай Айчыннай вайне.
Задачы праекта:
фарміраваць ўяўленні аб Вялікай Айчыннай вайне, пра свята Перамогі, аб подзвігу герояў роднага горада;
знаёміць з гістарычнымі фактамі ваенных гадоў, ўзбагаціць ўяўленні аб паняццях: «мужнасць», «адвага», «гераізм народа»;
пашыраць кругагляд уяўленняў аб вайне праз музычную, мастацкую, пазнавальна-практычную дзейнасць;
спрыяць выразе атрыманых ведаў праз прадуктыўную дзейнасць;
развіваць дапытлівасць, цікавасць да сваёй малой Радзімы;
выхоўваць патрыятычныя пачуцці, гонар за гераічнае мінулае, павага да ўдзельнікаў Вялікай Айчыннай вайны і да памятных месцах.
Тэарэтычная база праекта
Патрыятычнае пачуццё не можа паўстаць само па сабе. Гэта вынік працяглага мэтанакіраванага выхаваўчага ўздзеяння на чалавека, пачынаючы з самага дзяцінства. Менавіта ў дашкольным узросце дзеці асабліва навучальнасць і ўспрымальныя, а навыкі, звычкі, спосабы паводзін, якія складваюцца рысы характару ў гэты перыяд аказваюцца асабліва трывалымі, і з'яўляюцца падмуркам далейшага развіцця асобы. У дашкольным узросце адбываецца фарміраванне духоўна-маральнай асновы дзіцяці, яго эмоцый, пачуццяў, мыслення, пачынаецца працэс усведамлення сябе ў навакольным свеце і праявы пачуццяў патрыятызму. Спрыяльная педагагічная серада вызначае якасць і эфектыўнасць выхавання патрыятызму і грамадзянскасці ў дзяцей.
Патрыятызм - гэта любоў і прыхільнасць да сваёй Радзіме, а таксама адданасць і гатоўнасць ахвяраваць дзеля яе ўласнымі інтарэсамі. Вельмі важна ўжо зараз звярнуць увагу на выхаванне ў падрастаючага пакалення пачуцця патрыятызму, выхаванне асобы з актыўнай жыццёвай пазіцыяй, у цэнтры якой будзе асэнсаваная асабістая адказнасць за лёс Радзімы, жаданне берагчы яе, садзейнічаць яе далейшаму росквіту.
Метады рэалізацыі праекта:
-славесныя (гутаркі, дыскусіі, тлумачэнне, чытанне мастацкай літаратуры, аповяд выхавальніка);
-наглядныя (сузіраньне карцін, ілюстрацый, фатаграфій, прагляд відэароліка, паказ);
-практычныя (экскурсіі, прадуктыўная дзейнасць, гульнявыя практыкаванні, рухомыя гульні, выкананне песень).
Этапы рэалізацыі праекта.
1 этап - падрыхтоўчы з 26.04.2021 па 30.04.2021 – збор інфармацыі, работа з метадычнай літаратурай, стварэнне якая развівае прадметна-прасторавага асяроддзя, складанне плана работы над праектам
Мерапрыемствы:
- бліц-апытанне дзяцей па тэме праекта;
-падбор літаратурных і музычных твораў, фотаздымкаў, малюнкаў, карцін аб Вялікай Айчыннай вайне;
-развучванне вершаў, песень аб вайне;
-распрацоўка канспектаў заняткаў, экскурсій;
-запіс відэароліка;
-падрыхтоўка матэрыялу для прадуктыўнай дзейнасці.
2 этап – асноўны - непасрэдная рэалізацыя праектаў па адукацыйных абласцях
Мерапрыемствы:
|
Панядзелак
03.05.2021
|
Літаратурна-музычныя вячоркі, прысвечаныя Вялікай Айчыннай вайне «У баявога вогнішча»
Дадатак 1
|
|
Аўторак
04.05.2021
|
Віртуальная экскурсія ў карцінную галерэю «Вайна вачыма мастакоў»
Дадатак 2
|
|
Асяроддзе
05.05.2021
|
Занятак па адукацыйнай вобласці «Выяўленчае мастацтва: маляванне на тэму «Салют над нашым горадам у гонар Перамогі» (з выкарыстаннем нетрадыцыйнай тэхнікі малюнка каляровы граттаж)
Дадатак 3
|
|
Чацвер
06.05.2021
|
Мэтавая экскурсія «Ніхто не забыты і нішто не забыта...» да помніка партызанам і падпольшчыкам, і брацкай магілы;
Дадатак 4
занятак па адукацыйнай вобласці «Дзіця і грамадства» на тэму «Расказвайце дзецям пра вайну. Героі Бабруйшчыны».
Дадатак 5
|
|
Пятніца
07.05.2021
|
Інтэлектуальнае музычна-спартовая забаўка «Патрэбен мір для ўсіх хлопчыкаў і дзяўчынак, патрэбен мір на ўсёй планеце!»
Дадатак 6
|
- 3 этап – заключны – падвядзенне вынікаў
Мерапрыемствы:
- афармленне выставы дзіцячых прац;
-экскурсія з бацькамі да Алеі Славы.
Характарыстыка асноўных відаў рэсурсаў праектнай дзейнасці.
Інтэлектуальныя:
Рудак Таццяна Анатольеўна, выхавальнік дашкольнай адукацыі, вышэйшая кваліфікацыйная катэгорыя;
Караткевіч Святлана Мікалаеўна, выхавальнік дашкольнай адукацыі, вышэйшая кваліфікацыйная катэгорыя;
Шаўчук Ала Анатольеўна, выхавальнік дашкольнай адукацыі, вышэйшая кваліфікацыйная катэгорыя;
Тишкова Людміла Іванаўна, выхавацель дашкольнай адукацыі, вышэйшая кваліфікацыйная катэгорыя;
Бедная Аксана Віктараўна, выхавацель дашкольнай адукацыі, вышэйшая кваліфікацыйная катэгорыя.
Тэхналагічныя, тэхнічныя: экран, праектар, музычны цэнтр, ноўтбук, фатаграфіі, карціны, аўдыё-, відэазапісы, мастацкая літаратура.
Крытэрыі і паказчыкі эфектыўнай дзейнасці:
бліц-апытанне дзяцей на падрыхтоўчым і заключным этапах.
Спіс выкарыстанай літаратуры:
1. Вучэбная праграма дашкольнай адукацыі: – Мінск: НМУ «Нацыянальны інстытут адукацыі 2019». – 479
2.Красюк, В. С., Сценчанка, м. М., Шавяленка К. В. Праменьчыки выхавання патрыятызму:дапаможнік для педагогаў устаноў, якія забяспечваюць атрыманне дашкольнай адукацыі: у 2 ч. ч. 2 / В. С. Красюк, М. М. Сцепчанка, К. В. Шавяленка – Мазыр: Белы Вецер, 2009. – 143
3. Красіла, А. І. Мой край завецца Беларуссю: дапаможнік для педагогаў устаноў, якія забяспечваюць атрыманне дашкольнай адукацыі / Аўт.-ўклад. А. І. Красіла. – Мазыр: Белы Вецер, 2004. – 160
4. Варанецкая, Л. М., Бельская, К. М., Ждан, І. Л. Выхоўваем грамадзяніна: дашкольнікам аб гісторыка-этнаграфічнай спадчыне : дапаможнік для педагогаў устаноў, якія забяспечваюць атрыманне дашкольнай адукацыі /Л. М. Варанецкая, К. М. Бельская, І. Л. Ждан. – Мінск : Зорны верасень, 2008. – 132
5. Петрыкевіч, а. А. Метад праектаў у адукацыі дашкольнікаў: дапаможнік для педагогаў устаноў, якія забяспечваюць атрымання дашкольнай адукацыі / а. А. Петрыкевіч. – Мазыр:Белы вецер, 2008. – 102
6.Казакова, Р. Г., Сайганава Т. І., Сядова, а. М., Сляпцова, В. Ю., Смагіна, Т. В. Маляванне з дзецьмі дашкольнага ўзросту: Нетрадыцыйныя тэхнікі, планаванне, канспекты заняткаў/ Пад.рэд. Р. Г. Казаковай – М.: ГЦ Сфера, 2004. – 128
7. Жданюк, М. Славім Дзень Перамогі! /М. Жданюк // Здаровы лад жыцця. — 2014. —№ 5. — С. 44-47.
8. Шышкіна, В. А. Рухомыя гульні для дзяцей дашкольнага ўзросту : дапаможнік для педагогаў устаноў дашкольнай адукацыі / В. А. Шышкіна, М. Н. Дедулевич. — Мінск : Нац.ін-т адукацыі, 2012.
Дадатак 1
Літаратурна-музычныя вячоркі, прысвечаныя Вялікай Айчыннай вайне «У баявога вогнішча» для дзяцей старэйшага дашкольнага ўзросту
Мэта: актывізаваць працу па грамадзянска-патрыятычнаму выхаванню дзяцей старэйшага дашкольнага ўзросту, данесці да свядомасці выхаванцаў значэнне перамогі нашага народа ў Вялікай Айчыннай вайне, выхоўваць цікавасць да гісторыі свайго народа, пачуццё гонару за яе герояў, павагу да памяці загінулых.
Абсталяванне: бутафорскі вогнішча, касцюмы ваеннай тэматыкі, пілоткі.
Папярэдняя праца: вывучыць вершы і песні, падабраць атрыбуты да гульні, фатаграфіі герояў ВЯЛІКАЙ айчыннай вайны, гутарка пра ВАВ, прагляд фільмаў аб вайне.
На сярэдзіне залы стаіць бутафорскі вогнішча, дзеці заходзяць у залу і размяшчаюцца ў яго.
Вядучы:
Гарадок правінцыйны,
Гадовая спякота,
На танцавальнай пляцоўцы,
Музыка з раніцы.
Вальс кружыцца,
Выпускны раз у год,
На пляцоўцы танцавальнай
Сорак першы год.
Ішла мірнае жыццё. Ранняй нядзельным ціхім раніцай, калі людзі яшчэ спалі, на нашу зямлю прыйшла самая жорсткая і кровапралітная ў гісторыі вайна. Яе нельга выкрасліць з успамінаў перажылі ўсе нягоды нягоды гэтых гадоў.
Гучыць урывак з песні «Свяшчэнная вайна» (сл.У.Лебедзева-Кумача, муз.А.Аляксандрава)
Вядучы: «Свяшчэнная вайна» - песня – воін, песня - прарок, песня-палкаводзец. Словы гэтай песні былі апублікаваныя ў газеце «Известия» праз два дні пасля пачатку вайны. Яна стала гімнам усіх байцоў на вайне.
Вайна... Гэта страшнае слова ніколі не сатрэцца з людской памяці. Вайна... У гэта грознае час асабліва цяжка жылося дзецям. Да вайны амаль кожны з іх жыў у сям'і, акружаны клопатам і ласкай бацькоў, і не думаў аб тым, што будзе заўтра. Яны былі дзецьмі, якія жывуць у сваім свеце, які меў свае таямніцы і надзеі. Такія ж, як і вы, яны марылі, сябравалі і любілі. Такія ж, як і вы, верылі ў шчаслівае будучыню. І вось...22 чэрвеня 1941 года ўсе пагрузілася ў змрок, разбіліся дзіцячыя мары... Пачалася Вялікая Айчынная вайна.
І ўстала велізарная краіна на смяротны бой. Пасталелі хлапчукі і дзяўчынкі – яны станавіліся ваярамі, адважна ішлі абараняць сваю Радзіму, сваіх маці, братоў і сясцёр. Ці ведаеце вы, што падчас вайны дзеці здзяйснялі подзвігі?
Вядучы паказвае фатаграфіі дзяцей-падлеткаў, якім прысвоена Званне Героя Савецкага Саюза.
Марат Казей, беларускі хлопец, быў разведчыкам у партызанскім атрадзе. Пранікаў ва варожыя гарнізоны і дастаўляў камандаванню каштоўныя звесткі. Загінуў у баі. Змагаўся да апошняга патрона. А калі ў яго засталася адна граната, падпусціў ворагаў бліжэй і ўзарваў іх і сябе.
Валя Куракіна прыйшла ў партызанскі атрад, дзе камандаваў яе бацька. Разведчыца. Здабывала звесткі, выходжвала раненых. Яе арыштавалі, калі яна хворая на тыф ляжала ў горадзе. Пасля нечалавечых катаванняў яе расстралялі ў г. Магілёве.
І вельмі шмат такіх подзвігаў пад час вайны было здзейснена юнымі героямі.
Але дзеці дапамагалі дарослым не толькі на фронце, але і ў тыле: яны працавалі на заводзе нароўні з дарослымі, дапамагалі ў шпіталях.
Шмат часу прайшло з таго страшнага часу. Шмат фільмаў знята, шмат песень, вершаў напісана пра вайну.
Чытанне «Учора мне распавядаў дзядуля Жэня» А Парошына
Учора мне распавядаў дзядуля Жэня
партызанскі Атрад трапіў у окруженье.
Засталося ў іх васемнаццаць гранат,
Адзін пісталет і адзін аўтамат.
Усё больш у атрадзе загінулых байцоў,
Усё мацней фашысты сціскаюць кальцо.
Яны за кустамі, яны за камянямі,
І крыкнуў мой дзядуля: «Радзіма з намі!»
І ўсе пабеглі насустрач ворагу,
І сталі кідаць гранаты на бягу.
Усе адважна змагаліся, аб смерці забыўшыся, -
І вось атрымалася здзейсніць ім прарыў.
Скрозь лес па балоце яны сыходзілі,
А дзеда медалём потым узнагародзілі.
Гутарка па змесце верша:
- Хлопцы, скажыце, пра што гэты верш?
- Якое колькасць зброі заставалася ў партызан?
- Што прымусіла партызан пачаць прарыў?
- Чым скончыўся бой?
Вядучы: Але здараліся на фронце і хвіліны адпачынку, калі можна было пасядзець ля вогнішча, выканаць любімую песню. Гармонист браў гармонік, і пры святле агню гучала задушэўная песня пра дом, пра блізкіх і родных. Музычны кіраўнік бярэ ў рукі акардэон і садзіцца побач з дзецьмі. Гучыць песня «У зямлянцы» (сл. А. Суркова, муз. А. Лістова)
Але перадышкі былі нядоўгімі... Зноў рвуцца снарады, свішчуць кулі. Застаюцца на палях бітвы параненыя, якіх неабходна тэрмінова перавязаць, адправіць у медсанчастку. Медсясцёр вучылі правільна перавязваць раны, даглядаць за параненымі.
Гульня «Перевяжи параненага»
Педагог прапануе размясціцца ля вогнішча.
Вядучы: 4 доўгіх года, адна тысяча чатырыста васямнаццаць дзён і начэй ішла на нашай зямлі самая страшная кровапралітная вайна. Наш народ разграміў фашыстаў і выратаваў ад яго народы ўсяго свету! Перамога прыйшла вясной. 9 мая сорак пятага года ў Маскве на Чырвонай плошчы адбыўся першы парад Перамогі! І з гэтага дня кожны год 9 мая наш народ адзначае свята – Дзень Перамогі! А зараз я прапаную вам прачытаць вершы пра войнаў
Реб.: Прыгажосць, што нам дорыць прырода
Адстаялі салдаты ў агні!
Майскі дзень 45-га года,
Стаў апошняй кропкай у вайне!
Реб.: У дзень радасны, вясновы і цудоўны
Аб Радзіме, аб свеце нашы песні.
Хай больш ніколі вайны не будзе!
І хай квітнеюць кветкі на радасць людзям!
Реб.: Тым, хто стаяў за Радзіму сваю.
Каб не магла вайна зноў паўтарыцца,
Прыходзяць людзі да вечнага агню,
Прыходзяць, што б нізка пакланіцца.
Вядучы: Хлопцы, мы будзем вечна памятаць тых, хто аддаў свае жыцці за мір на нашай зямлі, за нашу свабоду, за чыстае неба над галавой. Не ўсім удалося вярнуцца з гэтай кровапралітнай вайны. Давайце ушануем памяць усіх загінуўшых у Вялікай Айчыннай вайне хвілінай маўчання.
Хвіліна маўчання
Дзеці:
Запомнім подзвіг нашага народа.
Салдат, якія загінулі ў вогненным баі.
З Перамогай яны прынеслі свабоду
Ратуючы свет у жорсткую вайну.
Хай не будзе вайны ніколі.
Не закране нас больш бяда!
У Дзень Перамогі ўсе песні спяваюць.
У гонар Перамогі зіхаціць салют!
Чытанне верша С. Міхалкова «Пасля перамогі»
Травеньскі свята – дзень Перамогі адзначае ўся краіна.
Апранаюць нашы дзяды баявыя ордэны.
Іх кліча з раніцы дарога на ўрачысты парад
І задуменна з парога услед ім бабулі глядзяць.
Вядучы
Слава нашым генералам!
Дзеці
Слава!
Вядучы
Слава нашым адміраламі!
Дзеці
Слава!
Вядучы
І радавым салдатам!
Дзеці
Слава!
Вядучы
Пешым, плавае, конным, у гарачых бітвах загартаваным,
Слава загінуўшым і жывым!
Дзеці
Ад душы дзякуй ім!
Вядучы: Свет! Якое прыгожае, усёабдымнае слова. Як шмат яно значыць для кожнага з нас.Вашы прадзеды абаранілі свет і падарылі яго нам. Для захавання міру трэба, каб усе людзі Зямлі жылі ў дружбе і згодзе.
Дзеці выконваюць песню «Сонечны круг»(сл. Л. Ашаніна, муз. А. Астроўскага)
Пад песню «Дзень Перамогі» (сл. В. Харытонава, муз. Д. Тухманова) дзеці маршам абыходзяць зала і сыходзяць.
Дадатак 2
Падарожжа ў карцінную галерэю «Вайна вачыма мастакоў»
(віртуальная экскурсія з дзецьмі старэйшага дашкольнага ўзросту)
Задачы:
- пазнаёміць дзяцей з карцінамі мастакоў аб Вялікай Айчыннай вайне;
- прывіваць цікавасць да гісторыі; пашыраць уяўленне пра гераізм народа;
- выхоўваць пачуццё любові і гонару за Радзіму, за подзвіг, дасканалы народам, паважлівае стаўленне да старэйшага пакалення.
Матэрыялы: карціны Н.Я. Бут «Брэсцкая крэпасць», Ю. П. Кугач «Салдаты.1941 год», М. І. Самсонаў «Сястрыца», А. І. Лактионов «Ліст з фронту», Ф. І. Невежин «Рускі салдат», в. В. Волкаў «Вызваленне Мінска».
Абсталяванне: экран, праектар.
Педагог. Дарагія хлопцы! Мы нарадзіліся і выраслі ў мірны час. Мы ніколі не чулі выццё сірэн, якія б паведамлялі аб паветранай трывозе, не бачылі разбураных фашысцкімі бомбамі дамоў. Нам цяжка паверыць, што чалавечае жыццё абарваць так жа проста, як ранішні сон... Але так было не заўсёды.
Гутарка з выхаванцамі:
-Што ж адбылося 22 чэрвеня 1941 года?
-Як вы думаеце: чаму гэтую вайну называюць Вялікай Айчыннай?
-Якім словам можна замяніць слова «вялікі»?
Педагог. На абарону свайго Айчыны падняўся ўвесь наш народ ад малога да вялікага. І мастакі з першых дзён вайны былі разам з абаронцамі Радзімы. Усе падзеі, якія адбываюцца ў тыя страшныя гады, яны адлюстроўвалі ў сваіх карцінах. Дзякуючы ім, мы больш ведаем аб Вялікай Айчыннай вайне, аб людзях, якія падарылі нам мір.
Сёння я вас запрашаю на незвычайную выставу. Мы з вамі паглядзім на падзеі Вялікай Айчыннай вайны вачыма мастакоў. Многія з іх у гады вайны са зброяй у руках абаранялі нашу Радзіму. А паміж баямі пісалі партрэты сваіх таварышаў або сцэны бітваў.
Нялёгка мастаку-салдату
Кароткі на шляхах яго прывал
Наш таварыш франтавы калі-то
Нас у гадзіны вольнага часу маляваў.
Слайд 1. Н.Я.Бут «Брэсцкая крэпасць»
Ранняй нядзельным раніцай 22 чэрвеня ў 4 гадзіны 15 хвілін на прыгранічны горад Брэст ўпалі тысячы фашысцкіх снарадаў і бомбаў. Гераічны подзвіг здзейснілі памежнікі Брэсцкай крэпасці. Менавіта яны першымі адчулі на сабе ўдар нямецкай арміі і змагаліся больш за месяц, не ведаючы пра лёс фронту. Немцы ўжо ўзялі такія гарады, як Менск, Смаленск, а ў крэпасці ішлі баі. І вось гэтыя моманты, адлюстраваныя ў карціне Н.Я. Бута «Брэсцкая крэпасць».
Самыя бясстрашныя салдаты размешчаны на пярэднім плане. Менавіта яны вядуць астатніх у бой. Гінуць, але не ламаюцца. Відаць, што якія выходзяць ззаду салдаты параненыя, знясіленыя. Ім страшна, але адступаць нельга. Яны падбадзёрваюць адзін аднаго і накіроўваюцца наперад у атаку. На карціне мы бачым, што на той момант ужо ўяўляла з сябе Брэсцкая крэпасць. Практычна цалкам разбураныя сцены, няма ні аднаго необстрелянного кавалачка паверхні. Усё ў дыме ад лютых, ні на хвіліну бесперапынных, нападаў варожай артылерыі. І ў гэты момант, калі, здавалася б, сіл і магчымасцяў адбівацца няма, сабраўшы ўсе мужнасць, абаронцы ідуць у апошні бой. Яны спадзяюцца, што дапамога прыйдзе і відаць, што яны ніколі не адступяць.
Слайд 2. », Ю. П. Кугач «Салдаты.1941 год»
Першы год вайны быў самым цяжкім. Наша армія несла цяжкія паразы, больш адыходзіла. Салдаты ішлі хмурныя, стомленыя, вымушаныя адступаць. І на карціне Ю. Кугача «Салдаты 1941 год» мы бачым менавіта такіх салдат. Мастак малюе, як адступалі пад пякучым ліпеньскім сонцам, як мучыла байцоў смага, як балюча было глядзець у вочы людзей у пакідаюцца ворагу гарадах і вёсках. Трывожны і ў той жа час ласкавы мацярынскі погляд старой сялянкі, якая выйшла з вядром вады, каб напаіць стомленых байцоў, шчыміць сэрца. Яна з болем глядзіць у твар маладога хлопца, які п'е з конаўкі. Ёй так шкада яго - неспрактыкаванага, юнага. Яна нібы прадчувае блізкую яго гібель.
Слайд 3. М. І. Самсонаў «Сястрыца»
Гутарка з выхаванцамі:
- Скажыце, а ці былі на фронце жанчыны салдаты?
- Кім яны служылі?
-Хлопцы, звярніце ўвагу на карціну Марата Самсонава «Сястрыца»
- Што адлюстраваў мастак?
-Як вы думаеце, што здарылася з салдатам?
- Якое пачуццё ўзнікае ў вас, калі вы глядзіце на карціну?
Педагог. Аўтар паказаў вобраз дзяўчыны-медсёстры, якая вядзе з поля бою параненага салдата з перавязанай галавой і нясе яго зброю. У вачах медсёстры не толькі пагарду і нянавісць да ворага, але і вера ў перамогу.
«Грукочуць гарматы, кулі свішчуць
Паранены асколкам снарада салдат.
Шэпча сястрычка «Давай падтрымаю,
Рану тваю я перевяжу!»
Ўсё забылася: небяспека і страх,
Вынесла з бою яго на руках.
Колькі ў ёй было любові і цяпла
Многіх ад смерці выратавала сястрычка
Слайд 4. Ф. І. Невежин «Рускі салдат»
Гутарка з выхаванцамі:
- Хлопцы, а вось звярніце ўвагу на карціну Ф. І. Невежина «Рускі салдат».
- Што вы бачыце на карціне? Каго салдат трымае на руках?
Педагог. Савецкі салдат трымае на руках обессилевшую дзяўчынку, маці якой загінула, і спяшаецца вынесці яе з разбуранага да падставы дымлівага горада. Ён моцна і беражліва прыціскае дзяўчынку, імкнучыся абараніць яе ад стральбы, бомбаў, выбухаў, прыняць агонь на сябе, але захаваць ёй жыццё. Бурыліся горада, гарэла зямля, але, дзе б ні праходзіў наш воін, ён нёс жыццё і выратаванне.
Слайд 5. А. І. Лактионов «Ліст з фронту»
Паміж фронтам і тылам ўсю вайну ішла непарыўная нітка.
На фронце ваявалі салдаты, а дома чакалі ад іх вестачку – ці жывы? У сваёй карціне «Ліст з фронту» мастак А. І. Лактионов паказаў жыццё савецкіх людзей у дні вайны. Сюжэт яе просты, у якім-небудзь невялікім гарадку ля шырока расчыненых дзвярэй старога драўлянага дома сабралася сям'я салдата. Доўгачаканую вестку з фронту прынёс паранены баец. Як вы думаеце, аб чым салдат напісаў з фронту? Чытаць ліст збіраліся ўсе родныя і суседзі, каб потым абмеркаваць падзеі на фронце, паспачуваць цяжкай барацьбе салдат. Чытанне давяраць самому пісьменнаму. Хто чытае ліст? Хлопчык сам чытае ліст з фронту, а ўся сям'я яго слухае. Асобы ўсіх: і жонкі, і дзяцей, і салдата, які прынёс ліст – свецяцца радасцю. Галава сям'і, абаронца жывы-здаровы, у яго ўсё добра. У лісце, напэўна, распавядае салдат смешны выпадак з армейскага жыцця – на тварах слухачоў вясёлыя ўсмешкі. І ўсе клопаты і трывогі адышлі кудысьці далёка. Ёсць толькі гэты шчаслівы міг зносін з родным чалавекам.
Слайд 7. В. В. Волкаў «Вызваленне Мінска»
Доўгіх 4 гады ішла вайна. Але прыйшоў радасны дзень Перамогі. Вораг зрынуты. Наперадзе шмат спраў, але зараз - людзі радуюцца. Гэта намалявана на карціне «Вызваленне Мінска» В. Волкава.
-Які настрой перадае гэтая карціна?
Педагог. Людзі вясёлыя, яны сустракаюць сваіх абаронцаў і сваіх герояў, радасна, дораць ім кветкі, абдымаюцца і махаюць рукамі. На небе мастак адлюстраваў блакітныя прасветы неба, як бы даючы нам зразумець, што доўгачаканы свет вось-вось наступіць. Абломкі разбуранага горада ўжо не ляжаць шэрай і цёмнай масай, а як бы падсветленыя пераможнай зарой. Яркія адценні кветак у руках жанчын, напаўняюць карціну колерам і яркасцю.
Шмат подзвігаў здзейснілі салдаты і цаной свайго жыцця здабылі нам перамогу. Падчас вайны многія воіны сталі героямі.
Педагог. Сёння мы пазнаёміліся з карцінамі, якія распавядаюць нам пра падзеі ў ваенны час. Хлопцы, бачыце, як цесна звязана мастацтва чалавека з яго творчасцю – усё, што перажывае чалавек, усё, што закранае яго душу, усё знаходзіць адлюстраванне ў яго творчасці. Мастакі пісалі карціны на ваенную тэматыку ва ўсе часы, і не толькі для таго, каб увекавечыць тое ці іншае падзея свайго часу, а каб пакінуць для нашчадкаў памяць у цане свету у якім яны цяпер жывуць.
Гутарка з выхаванцамі:
– Чаму так часта мастакі нагадваюць нам аб вайне, чаму не могуць і не даюць нам забыць яе, які патаемны сэнс ўкладаюць у свае працы-роздумы?
– З творчасцю якіх мастакоў мы пазнаёміліся?
– Якія рэпрадукцыі карцін вам спадабаліся? Назавіце іх.
«Дзякуй, салдаты, вас
За жыццё, за дзяцінства, за вясну,
За цішыню, за мірны дом,
За свет, у якім мы жывем!»
Дадатак 3
Канспект занятку па адукацыйнай вобласці «Выяўленчае мастацтва: маляванне» ў старэйшай групе з выкарыстаннем нетрадыцыйнай тэхнікі малюнка каляровы граттаж
Тэма: «Салют над горадам у гонар Перамогі».
Праграмныя задачы: фарміраваць ўяўленні дзяцей пра абаронцаў нашай Радзімы, пра свята Вялікай Перамогі. Пазнаёміць дзяцей з новым спосабам малявання – каляровым граттажем, выклікаць у дзяцей цікавасць да прапанаванай працы. Развіваць дробную маторыку пальцаў рук, кампазіцыйныя навыкі, прасторавыя ўяўленні: вылучаць у малюнку галоўнае і другараднае. Выхоўваць у дзяцей пачуццё гонару за свой народ, павагі да ветэранаў Вялікай Айчыннай вайны, патрыятычныя пачуцці.
Матэрыялы і абсталяванне: ілюстрацыі з выявай салюту, фотаздымкі помнікаў героям Вялікай Айчыннай вайны, фанаграма песні «Дзень Перамогі» (сл. В. Харытонава, муз. Д. Тухманова), залпаў салюту, альбомны ліст памер А 4, падрыхтаваны для граттажа, палачка з завостраным канцом, сурвэткі.
Папярэдняя праца з дзецьмі: гутарка з дзецьмі аб свяце Дзень Перамогі, сузіраньне ілюстрацый, якія паказваюць абаронцаў нашай Радзімы, прагляд відэа сюжэтаў з выявай салюту.
Ход заняткі.
Гучыць фанаграма песні «Дзень Перамогі» (сл. В. Харытонава, муз. Д. Тухманова).
Педагог. Хлопцы, які вялікі свята рыхтуецца адзначаць наш народ? Што гэта за свята? (адказы дзяцей)
Педагог. 9 мая 1945 года - гэта Дзень Перамогі ў Вялікай Айчыннай Вайне, якая доўжылася чатыры гады і скончылася перамогай нашага народа. Давайце яшчэ раз успомнім, што гэта была за перамога, над кім? (адказы дзяцей)
Педагог. Пра гэты вялікі дзень складзена шмат песень і вершаў, а хто з вас ведае верш пра Дзень Перамогі?
Дзеці чытаюць вершы.
1-й дзіця
Светлае свята Дзень Перамогі
Адзначае ўся краіна.
Нашы бабулі і дзяды
Апранаюць ордэна.
2-й дзіця
Што такое Дзень Перамогі?
Гэта ранішні парад:
Едуць танкі і ракеты,
Маршыруе строй салдат.
3-й дзіця
Што такое Дзень Перамогі?
Гэта святочны салют:
Феерверк ўзлятае ў неба,
Рассыпаючыся там і тут.
Педагог. Хлопцы, у каго ёсць сваякі, якія ваявалі ў Вялікай Айчыннай вайне? (адказы дзяцей)
Педагог. Ці бачылі вы ваенныя фатаграфіі, сапраўдныя ордэны-медалі ветэранаў? (адказы дзяцей)
Педагог. Выходзіце вы 9 Мая на свята Дзень Перамогі да Алеі Герояў?
Педагог. Што вы трымаеце ў руках? (адказы дзяцей)
Педагог. У гэты дзень ва ўсіх гарадах нашай краіны праходзяць парады, мітынгі. Вечарам чутныя залпы святочнага салюту ў гонар баявой доблесці воінаў пераможцаў. Хлопцы, вы бачылі салют? Скажыце, што такое салют? (адказы дзяцей)
Педагог. Салют – прывітанне каго-небудзь або адданьне пашаны каму-небудзь, а таксама стральба, феерверк у гонар ўрачыстага падзеі. У начным небе як быццам распускаюцца велізарныя кветкі, шары, завіткі, зорачкі разнастайных расфарбовак.
Педагог. Хлопцы, сёння мы з вамі ў гонар нашых пераможцаў пусцім залпы рознакаляровага салюту. (Падысці да сталоў.)
Мастацкае творчасць. (За сталамі).
Педагог. Салют — гэта незабыўнае відовішча. Сёння, я прапаную вам намаляваць салют у гонар Дня Перамогі ў новай тэхніцы - каляровы граттаж. (Паказваю карцінку з выявай салюту)
Граттаж - гэта французскае слова, што азначае драпаць па грунтованному пласту паперы. Паглядзіце на вашы нарыхтоўкі, яны пакрытыя чорнай тушшу.
Успомніце, як мы рыхтавалі такую паперу-нарыхтоўку? (адказы дзяцей)
Педагог. Мы спачатку прокрасили лісты белай паперы каляровымі васковымі крэйдамі, а потым пафарбавалі чорнай гуашшу.
Педагог. Процарапывать задуманы малюнак можна завостранай драўлянай палачкай. Пасля таго як вы процарапаете чорную фарбу, ўбачыце каляровую, яна і будзе адлюстроўваць ваш салют. Спачатку прадумайце вашу кампазіцыю, перш чым пачнеце працаваць. Успомніце, як малявалі салют фарбамі, гэта вам дапаможа.
Педагог. А цяпер, давайце падрыхтуем нашы рукі, каб яны добра папрацавалі.
Размінка.
Вакол усё было ціха, (Пальчыкі сабраны ў кулачкі.)
І раптам - салют! салют! (Расціснуць пальчыкі.)
Ракеты ў небе ўспыхнулі. (Растопырить пальчыкі веерападобна.)
І там і тут! (Зноў сціснуць і раскрыць пальчыкі веерам.)
Педагог. Прыдумайце і намалюйце свой святочны Салют.
Творчая практычная дзейнасць дзяцей
Вынік заняткі.
Выстава дзіцячых работ і абмеркаванне.
Педагог. Якія ў нас атрымаліся салюты? Што новага даведаліся на занятку? Чаму навучыліся? Што больш за ўсё спадабалася? (адказы дзяцей)
Педагог. Малайцы, хлопцы! Сёння вы творча працавалі на занятку. Якія прыгожыя і рознакаляровыя атрымаліся ў вас святочныя Салюты!
Педагог. А цяпер для вас прагучаць залпы святочнага салюту! (фанаграма салюту).
Дадатак 4
Мэтавая экскурсія «Ніхто не забыты і нішто не забыта...» да помніка партызанам і падпольшчыкам, і брацкай магіле г. Бабруйск (вуліца Інтэрнацыянальная, Гарадскі парк культуры і адпачынку г. Бабруйска) для дзяцей старэйшай групы (5-6 гадоў).
Мэта: Пазнаёміць з помнікам партызанам і падпольшчыкам, якія загінулі ў Вялікай Айчыннай вайне, які знаходзіцца на тэрыторыі гарадскога парку культуры і адпачынку горада Бабруйска; пашырыць уяўленні аб абаронцах Айчыны, аб гераічным подзвігу народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны; выхоўваць павагу і пачуццё падзякі да ўсіх, хто абараняў Радзіму, прывіваць павагу да памяці загінуўшых байцоў, выхоўваць патрыятычныя пачуцці.
Абгрунтаванне правядзення экскурсіі.
«Без памяці аб мінулым, будучыні няма,
Пакуль мы шануем і помнім, нам шляхі адкрыты.
Мы кажам: «Дзякуй нашым дзядам!»
Ніхто не забыты і нішто не забыта!»
Папярэдняя праца.
Апавяданні і чытанне мастацкай літаратуры для дзяцей аб савецкіх воінах, аб піянерах-героях, аб ваенных падзеях; сузіраньне ілюстрацый і фатаграфій аб мінулай вайне.
Гутарка перад экскурсіяй.
Педагог. Сёння мы пойдзем на экскурсію ў наш гарадскі парк культуры і адпачынку да помніка партызанам і падпольшчыкам. Хлопцы, у гэтым годзе наша краіна адзначае 76-годдзе Перамогі нашага народа ў Вялікай Айчыннай вайне. 22 чэрвеня 1941 года фашысцкая Германія напала на Савецкі Саюз. Вайна працягвалася цэлых 4 гады і скончылася ў 1945 годзе ў Берліне поўным разгромам нямецкіх войскаў. Многія салдаты не вярнуліся з вайны, яны загінулі дзеля таго, каб на зямлі быў мір. Усе людзі памятаюць загінулых герояў у Вялікай Айчыннай вайне. (Дзеці задаюць пытанні па нагоды маючай адбыцца экскурсіі).
Правілы паводзін каля помнікаў, брацкіх магіл.
Педагог. Ва ўсіх гарадах і сёлах ёсць памятныя мясціны, куды прыходзяць людзі для таго, каб ушанаваць памяць герояў, ускласці кветкі. У нас у горадзе таксама ёсць шмат такіх месцаў – помнікаў загінуўшым воінам. Каля помнікаў нельга крычаць, бегаць, ірваць кветкі, абрываць лісце з дрэў, залазіць на помнік з нагамі ці садзіцца на яго. Там трэба паводзіць сябе спакойна. Гэта такое месца, дзе людзі хвілінай маўчання дзякуюць загінулых герояў, шануюць іх памяць і подзвіг, які яны здзейснілі дзеля сваіх нашчадкаў і сваёй Радзімы.
Ход экскурсіі.
Педагог (чытае верш А. Шамарина):
«Ніхто не забыты і нішто не забыта» -
Падпаленая надпіс на глыбе граніту.
Чытаю, хвалюючыся, святыя словы...
За каждою літарай салдат спіць забіты,
За каждою радком салдата лёс...
Дакранаюся дрыготкай рукой абеліска,
(Не трэба, прашу вас, казённых прамоў!)
Але, нібы агонь, ля падножжа – гваздзік.
Ніхто не забыты і нішто не забыта.
Аповед педагога.
Педагог. 22 чэрвеня 1941 года – адна з самых трывожных дат у гісторыі нашай Радзімы. Гэты дзень, які ніколі нельга забываць. Уявіце сабе, што ранняй нядзельным раніцай, калі прачнуліся птушкі, а людзі яшчэ толькі марылі пра тое, як яны правядуць выхадны дзень, раптам разнеслася страшная вестка аб тым, што нямецка-фашысцкая армія напала на нашу краіну. Так пачалася вайна. Людзі пакляліся ўстаць на абарону сваёй зямлі, сваіх гарадоў і вёсак. У гэтай вайне абаронцамі былі не толькі мужчыны, але і жанчыны, часам нават старыя і дзеці. Усе імкнуліся наблізіць дзень перамогі. І ён наступіў. Але не ўсе змаглі яго сустрэць. Вельмі шмат людзей, нашых землякоў, якія загінулі ў гэтай вайне. Усе астатнія, хто не ўдзельнічаў у бітвах, а знаходзіўся ў так званым тыле, таксама ўсімі сіламі дапамагалі нашай арміі. Як вы думаеце, чым займаліся людзі ў тыле? Яны так жа, як і да вайны, займаліся сельскай гаспадаркай – вырошчвалі хлеб, гародніна, жывёлу, каб пракарміць нашу армію, працавалі на заводах, рабілі гарматы і снарады для абароны нашай Радзімы ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Акрамя салдат, якія ваявалі на фронце, былі людзі, якія змагаліся ў тыле – гэта партызаны-падпольшчыкі, якія ўсімі магчымымі спосабамі падрывалі сілы ворага і дапамагалі мірнаму насельніцтву супрацьстаяць агрэсіі фашысцкай арміі.
Хлопцы, мы з вамі жывем у горадзе Бабруйску. У нашым горадзе дастаткова шмат памятных месцаў і сёння мы з вамі знаходзімся каля брацкай магілы і помніка партызанам і падпольшчыкам у гарадскім парку культуры і адпачынку. Помнік усталяваны на брацкай магіле сакратара падпольнага райкама ЛКСМБ, сакратара партбюро партызанскага атрада М. І. Семисалова, які загінуў у баі каля в. Восы-Колесы Глускага раёна.
Тут увекавечаны імёны 9-ці чалавек – удзельнікаў Бабруйскага камуністычнага падполля, якія загінулі ў 1941-1944 гг. у барацьбе супраць нямецка-фашысцкіх акупантаў. (Педагог чытае надпіс на мемарыяльнай дошцы). Хлопцы, гэта мемарыяльная дошка, або іншымі словамі дошка памяці, на якой запісаны імёны людзей, у гонар якіх і усталяваны помнік.
Калі тэрыторыя горада была акупаваная (захоплена) нямецкімі войскамі, тут дзейнічала 17 падпольных груп. Падпольшчыкі вывелі з горада і навакольных населеных пунктаў у партызанскія атрады каля 4 тысяч чалавек. 267 удзельнікаў падполля папоўнілі партызанскія атрады. Нягледзячы на масавыя арышты і тэрор падпольны рух у Бабруйску дзейнічала да вызвалення горада ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.
У 1967 годзе быў усталяваны помнік з чырвонага граніту ў выглядзе калоны, увенчаны пяціканцовай зоркай у абрамленні вянка, каля якога мы з вамі зараз і знаходзімся. Аўтары помніка – былыя партызаны 1-й Бабруйскай партызанскай брыгады – Дебольский К. П. і Суддзін А. я. Хлопцы, гэта пахаванне ахоўваецца дзяржавай.
Размова педагога з дзецьмі.
Педагог. Як вы думаеце для чаго ўсталёўваюцца помнікі? Праўда, робіцца гэта для таго, каб мы ўсе, хто жыве цяпер, памяталі аб тым вялікім подзвігу, які здзейснілі дзеля нашай з вамі мірнага жыцця воіны і партызаны.
Давайце ўспомнім, калі пачалася Вялікая Айчынная вайна?
Чаму вайна супраць фашысцкай Германіі называецца Вялікай Айчыннай?
Як вы думаеце, чаму наш народ перамог у гэтай вайне?
Хто такія партызаны?
Як яны абаранялі Радзіму?
Каму ўстаноўлены гэты помнік?
Ускладанне кветак да помніка.
Педагог. Хлопцы, вы яшчэ занадта малыя, каб усвядоміць тую бяду, што адвялі ад нас людзі, якія змагаліся за тое, каб мы змаглі жыць у свеце і ў свабоднай краіне. Але ні ў якім выпадку нельга забываць пра гэта. Трэба гэта для таго, каб такое больш ніколі не паўтарылася.
У дзень Вялікай Перамогі 9 мая людзі прыходзяць да помнікаў, каб ушанаваць памяць героям, ускласці кветкі. Давайце і мы ўскладзем кветкі да падножжа помніка. (Дзеці ўскладаюць кветкі, педагог чытае верш М. Ісакоўскага):
«Куды б ні ішоў, ні ехаў ты,
Але тут спыніся
Магіле гэтай дарагой
Усім сэрцам пакланіся.
Хто б ні быў ты - рыбак, шахцёр,
Вучоны іль пастух,
- Запомні Навек: тут ляжыць
Твой самы лепшы сябар.
І для цябе і для мяне
Ён зрабіў усё, што мог:
Сябе ў баі не пашкадаваў,
А радзіму зьбярог."
Хвіліна маўчання.
Педагог. Вельмі шмат твораў напісана ў памяць аб ВЯЛІКАЙ айчыннай вайны, аб тых героях, якія не пашкадавалі свайго жыцця. А зрабілі яны гэта для таго, каб мы з вамі жылі ў мірны час і не ведалі, што такое вайна. І каб страшнай вайны больш не паўтарылася, усе людзі Зямлі змагаюцца за мір. У людзей ёсць традыцыя – шанаваць памяць герояў хвілінай маўчання. Давайце і мы з вамі ціхенька пастаім і памаўчым. (Хвіліна маўчання)
Заключная частка.
Педагог. Як мы ўжо з вамі казалі, наш народ, ад малога да вялікага, падняўся на абарону Радзімы. Вайна была вельмі жорсткай, яна прынесла шмат гора і слёз, разруху і голад. Загінула больш за 20 мільёнаў чалавек. Але людзі выстаялі і перамаглі. Вайна скончылася, калі 9 траўня 1945 года ў горадзе Берліне нашы воіны ўзнялі чырвоны сцяг Перамогі на галоўнае будынак Германіі – Рэйхстаг. Гэты дзень стаў у нашай краіне вялікім святам. Кожны год 9 мая ў гонар Вялікай перамогі грыміць салют. Вячэрняе неба расцвечивается яркімі святочнымі агнямі і ў нашым горадзе, у гонар вечнай памяці аб гераічным подзвігу нашага народа. Будзьце вартыя слаўнай гісторыі нашай краіны Беларусі, той гісторыі, якую тварыў ўвесь наш народ, здзяйсняючы вялікія подзвігі ў імя абароны і росквіту нашай Радзімы. Сёння, хлопцы, мы з вамі ўспомнілі аб тым, калі пачалася вайна, якой цаной дасталася нашаму народу Перамога.
Наша экскурсія скончана, я спадзяюся, што вы зразумелі, што ў сілах кожнага чалавека захаваць мір на сваёй роднай зямлі, калі ён будзе памятаць аб мінулым. Раскажыце сваім мамам і татам, блізкім і родным, дзе мы сёння з вамі былі і што новага вы даведаліся.
Дадатак 5
Канспект занятку па адукацыйнай вобласці «Дзіця і грамадства» ў старэйшай групе «Расказвайце дзецям пра вайну. Героі Бабруйшчыны» (з выкарыстаннем відэароліка).
Праграмныя задачы:
Пашырыць уяўленні дзяцей пра подзвіг абаронцаў нашай Радзімы ў гады Вялікай Айчыннай вайны, свяце Перамогі, аб героях роднага горада. Развіваць дапытлівасць, цікавасць да гераічнага мінулага сваёй малой Радзімы, імкненне даведацца больш новага і цікавага пра гісторыю роднай краіны; уменне актыўна ўдзельнічаць у размове. Выхоўваць пачуццё патрыятызму, павагу да герояў вайны і падзякі ім, любоў да сваёй Радзімы.
Матэрыял і абсталяванне: ілюстрацыі з выявай г. Бабруйска ў час Вялікай Айчыннай вайны; фатаграфіі герояў Вялікай Айчыннай вайны, якія праславілі горад Бабруйск; відэаролік «Расказвайце дзецям пра вайну. Героі Бабруйшчыны» (пра герояў, якія праславілі родную зямлю ў гады Вялікай Айчыннай вайны); аўдыёзапіс паведамленні Левітана аб пачатку Вялікай Айчыннай вайны; гукі метранома «хвіліна маўчання».
Ход заняткі:
Гутарка з выхаванцамі:
-Якое свята адзначае наша краіна 9 траўня?
- Чаму свята называецца «Дзень Перамогі»?
- Чаму гэтае свята і радасны і сумны адначасова?
Адказы дзяцей
Дзень Перамогі – самы урачысты, радасны і ў той жа час сумны, «са слязьмі на вачах» свята. Ён прысвечаны Вялікай Перамозе над фашызмам. У гэты дзень і радасць, і смутак побач. Смутак і смутак – ад успамінаў пра тых, хто загінуў на вайне. Радасць ад таго, што мы перамаглі ворага, і жывем у краіне пад мірным блакітным небам, дзе няма вайны.
-Як вы думаеце, з-за чаго бываюць вайны? Хто напаў на нашу краіну? Навошта?
Адказы дзяцей
Войны пачынаюцца з-за жадання кіраўнікоў дзяржаў захапіць чужыя землі, прыродныя багацці. Фашысты захацелі захапіць багацця нашай краіны, яе лясы, палі, рэкі і азёры, а ўсіх людзей, каб знішчыць або ператварыць у рабоў.
Мы шмат ведаем аб той доўгай, страшнай, Вялікай Айчыннай вайне, якая пачалася 22 чэрвеня 1941 года. Ганарымся мужнасцю нашых герояў, якія атрымалі Перамогу.
Наш родны горад Бабруйск ужо ў першы дзень вайны быў схільны нападу. Аб пачатку вайны абвясціў па радыё легендарны голас Левітана (гучыць аўдыёзапіс паведамленні Левітана аб пачатку Вялікай Айчыннай вайны).
- Як вы думаеце, што перажылі людзі, пачуўшы аб пачатку вайны?
Адказы дзяцей
Захавалася зусім мала фатаграфій ваенных гадоў, якія паказваюць, наколькі цяжкі быў час.
Педагог звяртае ўвагу на ілюстрацыі з выявай г. Бабруйска ў гады Вялікай Айчыннай вайны, суправаджае іх сузіраньне расповедам.
-Што можна сказаць, паглядзеўшы на фатаграфіі нашага горада часоў Вялікай Айчыннай вайны?
Адказы дзяцей
Увесь горад быў у дыме. Немцы бамбілі Бабруйскі ваенны аэрадром, каб знішчыць як мага больш нашай ваеннай тэхнікі. Аэрадром і амаль усе самалёты былі знішчаны. Нашы войскі не былі гатовыя да бою, таму прыйшлося адступаць. І хоць пры адступленні былі ўзарваныя ўсе тры моста праз раку Бярэзіну, каб фашысты не змаглі прабрацца, ужо праз тыдзень нямецкія танкавыя дывізіі занялі горад Бабруйск. Нямецкія салдаты смела маршыравалі па вуліцах горада, рухаліся калоны ваеннай і медыцынскай тэхнікі. Фашысты бязлітасна ўзрывалі дамы, дзе знаходзіліся старыя і маленькія дзеці. Усе вакол выбухала і гарэла. Разбураліся хаты, гінулі людзі. Жыхары горада хаваліся ў бомбасховішчы, былі ў поўнай разгубленасці, не разумелі, што адбываецца.
Мы не рыхтаваліся да вайны, у нас было недастаткова зброі і ваеннай тэхнікі. Не хапала вады, ежы, адзення. Гэта было вельмі цяжкі час. Людзі гінулі не толькі ад куль, але і ад голаду і холаду. Гэта было час бязмерных пакут, масавых расстрэлаў мірнага насельніцтва і гераічнай дзейнасці падпольшчыкаў. Вызвалены наш горад Бабруйск быў толькі праз тры гады пасля акупацыі.
- Як вы думаеце, хлопцы, чаму мы змаглі перамагчы ў гэтай вайне? Бо мы не рыхтаваліся да вайны, у нас было менш ваеннай тэхнікі і зброі.
Адказы дзяцей
Мы перамаглі ў гэтай вайне, таму што людзі змагаліся за сваю свабоду і незалежнасць. Нам дапамагла перамагчы вера ў Перамогу, любоў да сваёй Радзімы, і ўпэўненасць у тым, што толькі ў свабоднай краіне людзі могуць быць шчаслівымі. Перамаглі, таму што змагаліся ўсе разам, праявіўшы мужнасць, адвагу і гераізм.
Бабруйская зямля славіцца сваімі героямі, якія ў гады Вялікай Айчыннай вайны самааддана змагаліся з ворагам, здзейснілі нямала гераічных подзвігаў.
- Вы ведаеце, што такое «подзвіг»?
- А як мы можам назваць чалавека, які здзейсніў подзвіг?
Адказы дзяцей
Мы з удзячнасцю ўспамінаем нашых слаўных герояў-землякоў, якія адстаялі мір у жорсткай бітве. У нас ёсць невялікі відэасюжэт, які пазнаёміць нас з героямі тых дзён, якія сталі на абарону сваёй Радзімы.
Прагляд відэароліка «Расказвайце дзецям пра вайну. Героі Бабруйшчыны»
Ніхто не забыты, нішто не забыта! У нашым горадзе на плошчы Перамогі ёсць цэлая алея герояў, у гонар нашых землякоў, загінуўшых на франтах і ў тыле ворага ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Іх імёнамі названы вуліцы, школы. Хто ж яны, нашы героі, пра якіх мы заўсёды будзем памятаць?
Дзеці разглядаюць фотаздымкі герояў (В. З. Хоружая, С. А. Гарэлік, В. І. Ярмак, Б. І, Ковзан, С. І. Сікорскі).
-Хлопцы, давайце пройдзем на нашу алею герояў, всмотримся у іх асобы. Усе яны такія розныя, але падобныя ў адным. Якія яны, нашы героі?
Адказы дзяцей
Давайце ўспомнім і раскажам аб тых героях, хто праславіў наш родны горад Бабруйск, раскажам пра подзвігі, якія яны здзейснілі.
Дзеці называюць імёны герояў, распавядаюць пра іх. Педагог дапаўняе адказы дзяцей. (Дадатак да занятку «Алея герояў»)
Вечная памяць героям, защитившим нашу Радзіму ад ворага. Вечная памяць нашым героям Бабруйшчыны. Памяць аб усіх загінуўшых прынята шанаваць хвілінай маўчання. Давайце і мы ўшануем памяць нашых герояў.
Гукі метранома «хвіліна маўчання».
Мір і сяброўства ўсім патрэбныя,
Свет важней за ўсё на свеце,
На зямлі, дзе няма вайны,
Ноччу спяць спакойна дзеці.
Там, дзе гарматы не грымяць,
Ў небе сонца ярка свеціць.
Патрэбен мір для ўсіх хлопчыкаў і дзяўчынак.
Патрэбен мір на ўсёй планеце!
-Хлопцы, што вы сёння даведаліся новага і цікавага на занятку?
-Ці можам мы лічыць сябе годнымі грамадзянамі Рэспублікі Беларусь?
-Што трэба рабіць для таго, каб быць падобнымі на герояў ваенных гадоў?
Адказы дзяцей
Мы заўсёды будзем памятаць герояў, якія падарылі нам гэтую Перамогу і мір на зямлі. Мы абавязаны ім тым, што жывём пад чыстым, мірным небам. Вечная ім слава!
ДАДАТАК да занятку па адукацыйнай вобласці «Дзіця і грамадства» ў старэйшай групе «Расказвайце дзецям пра вайну. Героі Бабруйшчыны».
Алея Герояў
Алея Герояў адкрыта 11 жніўня 2009 года ў гонар вызвалення Бабруйска ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Гэта 19 манументальных памятных знакаў, на якіх размешчаныя фатаграфіі і імёны Герояў. Усе яны мелі дачыненне да Бабруйска - хто-то нарадзіўся ў нашым горадзе, хто-то вызваляў яго ў Вялікую Айчынную вайну.
Гарэлік Саламон Аронавіч
Танкавая брыгада Гарэліка атрымала загад знішчыць групоўку праціўніка. Падчас бою ён замяніў загінуўшага камандзіра танка. Танк прарваўся на пазіцыю нямецкіх артылерыстаў, знішчыў некалькі гармат, але яго таксама падбілі. Два гадзіны экіпаж Гарэліка вёў агонь з нерухомага танка, а калі снарады і патроны скончыліся, адбіваліся гранатамі. Акружаны экіпаж не пакінуў танк і ў палаючай машыне змагаўся да апошняга снарада. Немцы прапанавалі камандзе здацца, а калі танкісты адмовіліся, аблілі машыну гаручым і падпалілі. Згарэў разам з экіпажам і танкам. За гераізм і мужнасць, смеласць і адданасць Радзіме Саламону Ароновичу Горелику пасмяротна прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.
Ярмак Уладзімір Іванавіч
Ураджэнец Бабруйска. Званне Героя Савецкага Саюза прысвоена пасмяротна. У час разведкі боем Валодзя закрыў сваім целам амбразуру варожага дзота, каб не даць фашыстам расстрэльваць байцоў-таварышаў. Яго апошнія словы былі «Ура-а! За Радзіму!» Разведчыкі справіліся з баявым заданнем, перамаглі ворага.
Сікорскі Сяргей Іванавіч
У гады вайны быў кіраўніком партызанскага руху. Арганізаваў у тыле ворага мноства партызанскіх атрадаў. Партызанскія атрады пад камандаваннем Сікорскага, выконвалі падрыўныя дзеянні, пускалі пад адхон фашысцкія эшалоны з боепрыпасамі, узрывалі масты, грамілі варожыя гарнізоны.
Хоружая Вера Захараўна
У гады вайны, знаходзячыся на акупаваных немцамі тэрыторыях, працавала ў партызанскім атрадзе, была сувязной. Пранікла ў горад, дзе знаходзіліся фашысты пад чужым імем і прозвішчам. Даносіла важную інфармацыю аб суперніку. Дзякуючы гэтай важнай інфармацыі наша авіяцыя некалькі разоў наносіла ўдары па складах боепрыпасаў і гаручага. Была схопленая фашыстамі, ўзятая ў палон і пакарана смерцю. За гераізм і мужнасць, смеласць і адданасць Радзіме Веры Захаровне Харужай пасмяротна прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.
Ковзан Барыс Іванавіч
Герой Савецкага Саюза. Падчас вайны быў лётчыкам-знішчальнікам. Збіў 28 варожых самалётаў. Адзіны ў свеце лётчык, які здзейсніў 4 паветраных тарана і застаўся ў жывых. У адным з паветраных баёў быў збіты праціўнікам, паранены ў правае вока. Самалёт загарэўся. Тады адважны лётчык прыняў рашэнне накіраваць свой падпалены самалёт на самалёт праціўніка. Ад удару абодва самалёта разляцеліся на кавалкі. Нашага лётчыка выкінула з кабіны. На парашуце з шматлікімі пераломамі ён цудам застаўся жывы. Каля года ён правёў у шпіталі, каб аднавіцца. Пасля лячэння дабіўся дазволу служыць з адным вокам у знішчальнай авіяцыі. Да канца вайны ён збіў яшчэ 6 самалётаў праціўніка.
Дадатак 6
Інтэлектуальна-музычна-спартовая забаўка для дзяцей старэйшай групы (5-6 гадоў)
«Патрэбен мір для ўсіх хлопчыкаў і дзяўчынак, патрэбен мір на ўсёй планеце!»
Праграмнае змест: пашыраць ўяўленні аб подзвігу абаронцаў нашай Радзімы ў гады Вялікай Айчыннай вайны, пра роды войскаў; развіваць асноўныя фізічныя якасці; выхоўваць пачуццё ўдзячнасці, павагі і памяці па адносінах да ўдзельнікаў Вялікай Айчыннай вайны, выхоўваць ўзаемадапамога, пачуццё патрыятызму, любові і павагі да сваёй Радзімы праз знаёмства са святам-Днём Перамогі.
Папярэдняя праца: чытанне і завучванне вершаў і апавяданняў аб вайне, чытанне апавяданняў пра подзвігі салдат, сузіраньне фота, ілюстрацый ваенных гадоў.
Матэрыял і абсталяванне: па 2 камплекты: тунэлі, кольцебросы і кольцы для іх, гімнастычныя палкі, насілкі, палачкі з вяроўкай, да якой прымацаваныя канверты, наборы кегляў, фитболы, стойкі, пары пагон, лялькі па колькасці пар, 6 самалёцікаў з паперы, эмблемы для каманд; аўдыёзапісы: песень «Дзень Перамогі» (сл. В. Харытонава, муз. Д. Тухманова), «Сонечны круг» (сл. Л. Ашаніна, муз. А. Астроўскага), мінусавай фанаграмы песні «100 дзён да загаду» (сл. і муз. В. Барадзіна), фанаграма ціканне секунднай стрэлкі; па колькасці ўдзельнікаў: медалі, дыпломы.
Ход мерапрыемства
Дзеці ўваходзяць у залу пад песню «Дзень Перамогі», выстройваюцца паўкругам.
Вядучы.
Добры дзень, дарагія дзеці і паважаныя дарослыя! Мы рады ўсіх вітаць у нашай зале. Хутка надыдзе вялікае свята — Дзень Перамогі.
1-й дзіця.
Ведаем мы: зусім не проста
Ён прыйшоў да нас — Дзень Перамогі.
Гэты дзень заваявалі
Нашы прадзеды і дзяды.
2-й дзіця.
Прысвячаем гэтую песню
Нашых прадзедаў і дзядоў.
Нашай Радзіме каханай
Слава, слава ў Дзень Перамогі!
А Игебаев
Песня «У Дзень Перамогі» (сл. Г. Леухінай, муз. А Базя)
Вядучы. Дзень Перамогі... «Гэта радасць са слязамі на вачах», - сказаў паэт. І, сапраўды, у гэты дзень радасць і смутак – побач. Няма ў нашай краіне сям'і, якую б вайна, абыйшла бокам. Таму ў гэты дзень у кожнай сям'і ўспамінаюць тых, хто застаўся на палях бітваў, і тых, хто пасля вайны наладжваў мірнае жыццё. А яшчэ віншуюць ветэранаў і воінаў Вялікай Айчыннай вайны, якія жывуць сёння. А іх становіцца ўсё менш. Нашы слаўныя воіны былі моцнымі і смелымі. Не дзеля ўзнагарод, а дзеля таго, каб мы з вамі маглі жыць і быць шчаслівымі пад мірным небам.
Хлопцы, хочаце быць падобнымі на іх? (Так!) Сёння правядзем віктарыну, прысвечаную Вялікай Айчыннай вайне і спартыўныя спаборніцтвы і праверым вашы веды і ўменні: спрыт, спрыт, смеласць, трапнасць. Давайце павітаем каманды-ўдзельніцы — «Маракі» і «Пяхотнікі».
Каманды выходзяць у цэнтр залы.
Прывітанне каманд.
Каманда «Маракі».
Мы — матросы смелыя, маракі ўмелыя.
Нас хваляй не укачать, трэба мора ахоўваць!
Каманда «Пяхотнікі».
Ні кроку назад і толькі наперад.
Мы, пяхотнікі, — смелы народ!
Вядучы. Каманды, равняйсь, смірна! Да ўдзелу ў спаборніцтвах гатовыя? (Гатовыя!)
Вядучы. Наша першае заданне - інтэлектуальная гульня-віктарына, якая называецца «Цяжка ў вучэнні – лёгка ў баі». Будзьце ўважлівыя, адказвайце выразна.
Гучыць гонг. Віктарына пачынаецца.
Вядучы.
Пытанні ўдзельнікам.
-
Як называецца вайна, перамогу ў якой мы святкуем 9 мая? (Вялікая Айчынная вайна)
-
Калі пачалася Вялікая Айчынная вайна? (22 чэрвеня 1941 года)
-
Колькі гадоў яна працягвалася? (Вайна працягвалася 4 гады)
-
Як называлася наша краіна падчас Вялікай Айчыннай вайны? (Савецкі Саюз)
-
Хто напаў на нашу краіну? (Фашысцкая Германія)
-
У вайне прымалі ўдзел розныя віды войскаў. Якія? (Пяхота, авіяцыя, флот)
-
Выкарыстоўвалася рознае ўзбраенне. Якое? (Самалёты, караблі, танкі, зенітныя ўстаноўкі)
-
У вайне ўдзельнічалі вайскоўцы розных спецыяльнасцяў. Якія? (Лётчыкі, маракі, танкісты, снайперы)
-
Ці ведаеце дзе ваявалі: ваенны флот? (На моры, на вадзе), авіяцыя? (У небе, у паветры), пяхота? (На сушы, на зямлі)
-
Якіх герояў ваеннага часу Бабруйска вы ведаеце і можаце назваць?
-
Якія помнікі героям Вялікай Айчыннай вайны, размешчаныя на тэрыторыі нашага горада Бабруйска, вы можаце назваць?
-
Як мы цяпер называем людзей, якія прайшлі вайну і дажылі да нашых дзён? (Ветэраны)
-
Як можна даведацца ветэрана ВАВ у святочны дзень? (Гэта пажылы чалавек, у форме, з ўзнагародамі)
-
Што мы павінны зрабіць, калі 9 Траўня сустрэнем ветэрана? (Павіншаваць са святам, падзякаваць за перамогу)
Вядучы. На гэтым наша першае заданне скончана. Прыступаем да другой часткі нашага мерапрыемства. Другое заданне называецца «Школа маладога байца». Для пачатку прапаную камандам размінку.
Размінка пад аўдыёзапіс мінусавай фанаграмы песні «100 дзён да загаду»
Вядучы. Каманды, стройтесь ў лініі старту для выканання задання! Зараз вы пакажаце, як хутка зможаце заняць месца ў страі па камандзе «Баявая трывога».
Заданне «Баявая трывога»
Каманды стаяць у двух калонах. Па камандзе «Разайдзісь!» — удзельнікі пад музыку рухаюцца ўрассыпную па зале. Па камандзе «Баявая трывога!» — выстройваюцца ў калоны за сваімі капітанамі. Ацэньваюцца шпаркасць і пабудова.
Вядучы. Малайцы! Выдатна справіліся з першым заданнем!
Эстафета «Паласа перашкод»
Першы ўдзельнік проползает па тунэлі, бярэ кольца і накідвае на кольцеброс, вяртаецца і перадае эстафету наступнаму ўдзельніку.
Вядучы. Даўно скончылася вайна,
Але след пакінула яна —
Бывае, сярод градак
Закапаныя снарады.
І з тэхнікай прыйдзе сапёр,
Каб абясшкодзіць поле.
Не будзе выбухаў з гэтых пор,
Бяды і слёз, і болю!
Н. Іванова
Эстафета «Сапёры»
Кожны ўдзельнік каманды з дапамогай гімнастычнай палкі перасоўвае «змейкай» кольца для кольцеброса вакол расстаўленых ў шэраг кегляў. Дайшоўшы да апошняй, па прамой вяртаецца назад да каманды, прасоўваючы кольца гімнастычнай палкай наперад. Перадае гімнастычную палку і кольца наступнаму ўдзельніку.
Вядучы. Каманды адпраўляюцца на прывал (садзяцца на лаўкі), а гледачы отгадают загадкі:
Ён падымае ў нябёсы
Сваю сталёвую птушку.
Ён бачыць горы і лясы,
Паветраныя межы.
Навошта ляціць ён у вышину?
Каб абараніць сваю краіну! (Ваенны лётчык.)
Н. Іванова
Зноў у бой машына імчыцца,
Рэжуць зямлю гусеніцы,
Тая машына ў полі чыстым
Кіруецца ... (Танкістам)
Любы ваеннай прафесіі
Вучыцца трэба абавязкова,
Каб быць апорай для краіны,
Каб у свеце не было... (вайны)
Заданне «Ваенныя лётчыкі» (для гледачоў)
Шэсць удзельнікаў з ліку гледачоў выстройваюцца ў лініі старту і па сігнале запускаюць самалёцікі з паперы. Перамагае той, чый самалёцік праляціць далей.
Вядучы. Раней у арміі быў род войскаў — кавалерысты, г. зн. ваенныя на конях. Яны таксама ўнеслі свой уклад у Перамогу. Каманды, займайце свае месцы ў лініі старту.
Эстафета «Адважныя кавалерысты»
Кожнаму ўдзельніку каманды неабходна даскакаць на «баявым кані» (фітбол) да стойкі і назад, затым перадаць эстафету наступнаму гульцу.
Вядучы. Важную ролю на вайне гулялі сувязісты, якія перадавалі важныя данясення.
Эстафета «Сувязісты»
Каманды стаяць у калоне ў лініі старту, капітаны — на адлегласці, насупраць. Па сігналу першы ўдзельнік накручвае двума рукамі вяроўку на палачку, да якой на адлегласці 30 см адзін ад аднаго прымацаваныя канверты «з данясенне». Як толькі канверт закране палачкі, першы ўдзельнік зрывае яго, перадае эстафету наступнаму ўдзельніку, а сам бяжыць «з данясенне» да капітана, аддае яму канверт і становіцца за ім.
Вядучы. Падчас вайны салдаты атрымлівалі раненні, а санітары ратавалі іх, выносячы з-пад абстрэлу.
Эстафета «Паранены баец»
Каманды разбіваюцца на пары. Па сігнале першыя пары з насілкамі бягуць да «параненым байцам» (лялькам). Дабегшы да «параненага», на насілках выносяць яго з «поля бою». Затым перадаюць насілкі наступнай пары.
Вядучы. Хлопцы, вы сёння былі, як сапраўдныя салдаты — пабывалі і сапёрамі, і кавалеристами, і сувязістамі. Заключная эстафета будзе з пагонамі, якія ёсць у кожнага салдата.
Эстафета «Пагоны»
Першы ўдзельнік каманды кладзе на плечы пагоны, з ваеннай выпраўкай абыходзіць стойку і перадае іх наступнаму ўдзельніку.
Вядучы. Вось і падыходзіць да канца наша сустрэча.
3-й дзіця.
Нам патрэбен рознакаляровы свет.
І ўсе мы будзем рады,
Калі знікнуць на зямлі
Усе кулі і снарады.
4-й дзіця.
Мір і сяброўства ўсім патрэбныя,
Свет важней за ўсё на свеце.
На зямлі, дзе няма вайны,
Ноччу спяць спакойна дзеці.
5-й дзіця.
Там, дзе гарматы не грымяць,
Ў небе сонца ярка свеціць.
Патрэбен мір для ўсіх хлопчыкаў і дзяўчынак,
Патрэбен мір на ўсёй планеце!
Каб жылі людзі, гарады...
Мір патрэбен на зямлі заўсёды!
Н. Найдзёнава
Вядучы. А цяпер я прапаную дзецям і дарослым ушанаваць памяць усіх загінулых падчас Вялікай Айчыннай вайны. (Хвіліна маўчання). Гучыць аўдыёзапіс ціканне секунднай стрэлкі.
Вядучы. І самае апошняе заданне. Адзін і той жа пытанне ўсім камандам. «Як вы лічыце, што трэба зрабіць, каб вайны больш не было?»
Дзеці раяцца, і капітаны каманд адказваюць па чарзе.
Вядучы. Прапаную наша мерапрыемства скончыць танцам пад усім вядомую дзіцячую песню «Сонечны круг».
Гучыць аўдыёзапіс песні «Сонечны круг».
Вядучы. Хлопцы, вы паказалі сябе разумнымі, смелымі, спрытнымі, моцнымі і дружнымі. Мы спадзяемся, што кожны з вас стане годным грамадзянінам сваёй краіны, гатовым у цяжкую хвіліну стаць на яе абарону.
Каманды здзяйсняюць круг пашаны і пакідаюць залу.